مستند سازی دانش بومیِ طب سنتی و گیاهان دارویی در دهستان حومه ی جنوبی شهرستان اسلام آباد غرب

کشور پهناور ایران وارث دو میراث گران قدر است؛ یکی میراث ارزشمند تنوع زیستی و دیگری گنجینه گران قدر طب سنتی. گنجینه ارزشمند طب سنتی بومی به عنوان میراث فرهنگی و معنوی و دانش نانوشته مردم این سرزمین که ارتباط تنگاتنگ و جدایی ناپذیر بین انسان و طبیعت است، باید در کنار تنوع زیستی حفظ و مورد استفاده علمی قرار گیرد. لذا بر آن شدیم که پژوهش خود را در راستای مستند سازیِ دانش بومی طب سنتی و گیاهان دارویی متمرکز کنیم. این مطالعه با رویکرد کیفی انجام پذیرفته و روشی را که برای رسیدن به اهداف پروژه بکار گرفته شده، پژوهش میدانی بوده است. جامعه ی مورد مطالعه 37 روستا، در دهستان حومه ی جنوبی شهرستان اسلام آباد غرب بودند که جهت شناسایی افراد کلیدی پژوهش، از روش نمونه گیری گلوله برفی استفاده کردیم. ابزارهایی که برای جمع آوری اطلاعات استفاده شده شامل مصاحبه های ساختار نایافته و نیمه ساختار یافته و مشاهده می باشد؛ جهت انجام مصاحبه ها از تکنیک های قدم زدن و بحث متمرکز استفاده شد و مشاهده ها نیز مشارکتی و غیر مشارکتی بوده است. به منظور دست یابی به حداکثر validaity سعی شد از مناسب ترین تکنیک ها در هر موقعیت و حیطه ی مورد بحث استفاده شود، با توجه به موضوع تحقیق از انواع مصاحبه ها و تکنیک های بصری استفاده گردید. برای اطمینان از reliability داده ها، از درمان گرهای سنتی جهت صحت و درستی اطلاعات جمع آوری شده، سوال ها به شیوه های مختلف و به صورت تکراری از آن ها پرسیده می شد. در این پژوهش چگونگی درمان شکستگی و دررفتگی های استخوان و مفصل ها، توسط درمان گرهای سنتی، اعتقاد و باورهای مردم محلی به درمان گرها و هم چنین شناسایی گیاهان دارویی، با اثرات و نحوه ی فرآوری آن ها آورده شده است. لذا پیشنهاد می شود در راستای حفظ دانش بومی طب سنتی و گیاهان دارویی که ضرورتی برای بقای دانشکده های طب و داروسازی سنتی می باشند، دانشجویان این دانشکده ها بیش از پیش تحقیقات خود را در راستای مستند سازی دانش بومی طب سنتی و حفاظت از گونه های مختلف گیاهان متمرکز کنند.